Jak przebiegały badania terenowe w Londynie i co z nich wynika?

Aldona Guzik, Paulina Rojek-Adamek

W Londynie badawczo spędziłyśmy prawie cztery miesiące: lipiec-październik 2023 roku. W tym czasie zrealizowałyśmy 20 wywiadów i dwie obserwacje uczestniczące, a także aktywnie uczestniczyłyśmy w życiu kulturalnym mieszkających tam Polaków.

W Londynie dominują dwie duże kategorie polskiej emigracji: pierwsza powojenna wraz z ich potomkami i druga poakcesyjna, czyli tzw. Stara i Nowa Polonia. Z przedstawicielami obu z nich spotkałyśmy się i prowadziłyśmy rozmowy oraz badania terenowe w czasie imprez i wydarzeń organizowanych przez instytucje związane z naszymi rozmówcami. Wśród nich znaleźli się przedstawiciele podmiotów publicznych, jak i artyści oraz osoby prywatne – aktywiści i działacze na rzecz promowania szeroko pojętej polskości za granicą.

Na podstawie naszych rozmów, obserwacji i codziennego funkcjonowania wśród Polaków w Londynie można wysnuć następujące wnioski:

1. Istnieje dość wyraźny podział między sposobem działania Starej i Nowej Polonii.
2. Podmiotem, którego aktywność aktualnie wyraźnie zaznacza się na mapie działań na rzecz promowania polskiej kultury w Londynie jest POSK (Polski Ośrodka Społeczno-Kulturalny) skupiający kilka innych instytucji, jak np. Biblioteka Polska POSK, Teatr, Galeria Sztuki, Jazz Café, Kino, a także Restauracja, POSKlub oraz Kawiarnia.
3. Instytucje i osoby indywidualne coraz chętniej ze sobą współpracują, co widać m.in. przy organizacji Polish Heritage Days, Londyńskich Spotkań Autorskich i wielu innych wydarzeń
4. Często podejmowane są inicjatywy wychodzenia do miejscowej społeczności np. organizacją wydarzeń w j. polskim i angielskim w ramach instytucji jak POSK (np. Wykład o Sztuce w języku angielskim: The Art of the Steal), czy Ognisko Polskie (np. Book Talk: Bond Behind the Iron Curtain), ale także wydarzeń w formie plenerowej (np. przy okazji corocznych Polish Heritage Days).
5. Duża część wydarzeń kierowana jest do Polonii, w celu podtrzymania polskiej tożsamości, ale także w celu jej kształtowania w przypadku najmłodszych – urodzonych już w Wielkiej Brytanii (np. Szkoły Sobotnie, Polska Księgarnia przy POSK, Teatr POSK Dzieciom, Wierszowisko itp.)
6. Inną formą szerzenia polskiej kultury są także festyny i zabawy, np. ciekawa inicjatywa odtwarzania zwyczajów z polskiego wesela w White Eagle Club, także pikniki kulinarne, podczas których promowana jest polska kuchnia i jej tradycyjne dania.
7. W przekazie promocyjnym coraz częściej wykorzystuje się te fragmenty i obszary historii, które łączą oba kraje, a przy tym są rozpoznawalne z uwagi na ich obecność w kulturze popularnej np. Krystyna Skarbek (Christine Granville) – polska szpieg z okresu II wojny światowej.
8. Przedstawiciele Polonii angażujący się w działania promujące Polskę i jej kulturę są traktowani jako swoiści ambasadorzy polskości, stanowią oni łącznik między Polonią a miejscową ludnością.

Warto podkreślić, że cel promocji polskiej kultury jest postrzegany przez londyńskich rozmówców wieloaspektowo i długofalowo. Składa się na niego poznanie, edukacja, popularyzacja, a w konsekwencji stworzenie pozytywnych emocji wokół Polski i Polaków. Kultura – według naszych rozmówców – jest kluczowym elementem wpływającym na skuteczne budowanie wizerunku Polski jako kraju otwartego, przyjaznego, nowoczesnego, kreatywnego (tutaj głównie podmioty rządowe), a przy tym szanującego tradycję. To właśnie kultura pozwala zagranicznemu odbiorcy lepiej poznać i zrozumieć Polskę i jej historię, zbudować do niej zaufanie i skojarzyć ją z pozytywnymi wartościami, a przez to zachęcić do jej odwiedzenia, a być może nawiązania relacji biznesowych.

Więcej na temat pejzażu kulturalnego Londynu, a także studiów przypadku w tym mieście znaleźć można TUTAJ